Nationalisme

Het 10e Algemeene Vredescongres protesteert krachtig tegen de beschuldiging van anti-patriotisme, die bij herhaling de vrede-verenigingen naar het hoofd worden geslingerd. Terwijl zij alles in het werk stellen om het eigen land voor oorlog te behoeden, arbeiden de vredesstrijders beter dan wie ook voor zijn veiligheid en voor zijn morele en materiele vooruitgang.

De grote volksmassa begeert geen oorlog, maar vrede. De gedachte aan toekomstige internationalen strijd wordt echter voortdurend het opkomende geslacht ingeprent in de scholen der verschillende volkeren. In de scholen van de meeste landen wordt tegenwoordig bij de jeugd een zeker overdreven gevoel van nationalisme gekweekt, hetwelk in internationalen haat kan ontaarden op het ogenblik, dat de regeringen zulks het meest verlangen.

Uit een resolutie van de Amerikaanse Bond van Onderwijzers.

Tal van euvelen zijn niet meer met nationale maatregelen te helpen en als men niet bereid is wat op te offeren van eigen wensen en belangen, ook waar die op zichzelf volstrekt niet onrechtmatig zijn, dan dient men zijn vaderland niet, maar komt men tenslotte met andere volken in de chaos terecht

Vanaf het ogenblik, dat de toenemende ontwikkeling van de beschaving een steeds intensiever verkeer tussen de volkeren doet geboren worden; dat de techniek de afstanden bekort; dat de onderlinge afhankelijkheid van dag tot dag groeit, ziet men de sfeer van de rechten van een uitsluitende nationale souvereiniteit een geleidelijke en langzame, maar onmiskenbare beperking ondergaan.

Waarom zou ik, omdat ik Fransman ben, kwaad denken over een Engelsman, een Spanjaard of een Indiër? Ik kan het niet, wanneer ik bedenk dat zij mensen zijn gelijk ik, dat ik evenals zij aan vergissing en aan kwaad ben onderworpen.

Het aanzien van een volk bestaat niet in de grootte van zijn land, maar in de deugd van zijn burgers.

De ware mens, die bezield is door werkelijke vaderlandsliefde, gevoelt eerbied voor het vaderland van de ander, omdat hij eerbied voor zijn eigen vaderland heeft.

Wij moeten internationaal leren voelen, denken, willen en vooral handelen, en dit met dezelfde hartstochtelijke overtuiging, met welke tot dusverre de mensen het nationalisme of het patriotisme hebben gediend.

Al te dikwijks misbruikt men gevoelens van nationalisme om een zedelijke rechtvaardiging te zoeken voor maatregelen, die rechtstreeks indruisen tegen de hoogste belangen van de internationale gemeenschap en die slechts autarkie van de staat beogen.

Het ware te wensen, dat ieder land mannen had, die zich boven de vooroordelen van het volk wisten te verheffen en gevoelden, waar vaderlandsliefde ophoudt een deugd te zijn.

Boven alle souvereiniteit der Staten staat de grootheid van het Recht.

De beste vaderlander is hij, die zijn land voor oorlogen behoedt.

Wij zijn geestdriftig uitgetrokken, met het woord vaderland op de lippen, - en wij zijn stil teruggekeerd, maar met het begrip vaderland in het hart.

Uit: De weg terug

Er is geen voorbeeld in de geschiedenis vanaf keizerlijk Rome tot keizerlijk Frankrijk, dat een natie, die het recht van anderen heeft vertrapt, niet ten slotte zijn eigen rechten heeft verloren.

De oorlogsgeest en het patriotistisch egoïsme zijn de ontkenning van alle rechtvaardigheid.

Uit: De Wapens neer

Als de aanhangers van de internationaliteits-idee in deze maanden geleerd hebben het nationale niet te minachten, laat ons dan hopen, dat de belijders van het nationalisme tot de erkenning kwamen hoe de oorzaak van deze ontzettende beroeringen in de afwezigheid van een gezonde en duurzame internationaliteit gelegen was en haar doel geen ander dan de schepping daarvan wezen kan.

Uit: Holland en de oorlog

Een monarch, die een groot leger op de been houdt, kan misschien zij naburen ten onder brengen, maar zeker voert hij zijn eigen land de ondergang tegemoet.

Het is absurd om te geloven, dat enig land het nationalisme, het wantrouwen en de haat werkelijk het intellect van de mensheid weergeven.