Hiroshima en Nagasaki

Deze tentoonstelling brengt ons zestig jaar terug in de tijd. De gevolgen van de atoombom op Hiroshima worden in beeld gebracht. Ruim 100.000 mensen vonden hierbij de dood. Nu, bijna zestig jaar later, lijden nog steeds duizenden mensen aan de gevolgen van straling en zijn voor hun hele leven getekend.

Het laatste deel van de tentoonstelling toont de verbinding met het heden. Hier is geen sprake van een verschrikkelijke geschiedenis die zich zestig jaar geleden voltrok, maar van een actuele dreiging die hier en nu nog steeds een groot gevaar vormt.

Gelukkig is het protest tegen deze gruwelijke wapens nooit verstomd en getuigt de noodcampagne van Mayors for Peace van een blijvende inzet voor een kernwapenvrije wereld.

Toetsingsconferentie Non-Proliferatie Verdrag
In mei 2005 vindt er een belangrijke conferentie plaats over nucleaire non-proliferatie en nucleaire ontwapening. Deze Toetsingsconferentie van het Non-Proliferatie Verdrag zal beslissend zijn voor de toekomst. Gaan kernwapenstaten echt werk maken van ontwapening en zullen andere landen van kernwapens af zien? Of blijven de landen met kernwapens aan deze wapens vasthouden en zelfs nieuwe wapens ontwikkelen en proberen steeds meer landen aan kernwapens te komen?

Het Non-Proliferatie Verdrag werd van kracht in 1970. In het kort wordt in het verdrag erkend dat er een aantal staten met kernwapens zijn, de Verenigde Staten, Rusland (voorheen de Sovjet-Unie), het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en China. Deze staten verplichten zich geen kernwapens of kernwapentechnologie over te dragen aan andere staten en hun eigen kernwapenarsenalen zo snel mogelijk te elimineren. Landen zonder kernwapens beloven deze ook niet te verkrijgen of te ontwikkelen. 'Vreedzame' toepassing van kernenergie wordt wel gestimuleerd. Recente ontwikkelingen, bijvoorbeeld rond de Pakistaanse wetenschapper Khan die kennis voor het ontwikkelen van kernwapens opdeed in de civiele nucleaire industrie, waarvan de Pakistaanse atoombom het gevolg is, laten zien dat het onderscheid tussen kernenergie en kernwapens eigenlijk niet te handhaven is.

Bijna alle landen in de wereld zijn lid van het Non-Proliferatie Verdrag. Alleen Pakistan, India en Israël, die sinds 1970 ook eigen kernwapens ontwikkeld hebben, zijn geen lid. Noord-Korea, dat kort geleden verklaard heeft over kernwapens te beschikken, is enkele jaren geleden uit het verdrag gestapt.

In de praktijk staat het Non-Proliferatie Verdrag steeds meer onder druk. Aan de ene kant streven steeds meer landen het bezit van kernwapens na, of worden daarvan verdacht, aan de andere kant houden de kernwapenstaten zich niet aan hun belofte hun kernwapenarsenalen te elimineren. Ook de plaatsing van Amerikaanse kernwapens in een aantal Europese NAVO-landen, waaronder Nederland, staat op gespannen voet met het verdrag.

Burgemeester Akiba van Hiroshima, de stad die in augustus 1945 verwoest werd door een atoombom, is een internationale campagne gestart voor de afschaffing van kernwapens. Hij roept burgemeesters van over de hele wereld op zich aan te sluiten bij deze campagne en zich voor en tijdens de conferentie in mei 2005 uit te spreken voor ontwapening en non-proliferatie.
Het is van groot belang dat ook Nederlandse burgemeesters hieraan mee doen. In Nederland liggen nog altijd Amerikaanse kernwapens opgeslagen op de vliegbasis Volkel. Bovendien steunt de Nederlandse regering het kernwapenbeleid van de NAVO, dat nog steeds voorziet in daadwerkelijk gebruik van deze wapens.
Het is de hoogste tijd dat er harder gewerkt gaat worden aan ontwapening en aan non-proliferatie.

Mayors for Peace
Op 24 juni 1982 stelde de toenmalige burgemeester van Hiroshima, Takeshi Araki, het 'Programma om solidariteit tussen steden te bevorderen en om tot een totale afschaffing van kernwapens te komen' voor. Dit voorstel bood steden een mogelijkheid gezamenlijk te werken aan nucleaire ontwapening. Vervolgens riepen de burgemeesters van Hiroshima en Nagasaki, de enige twee steden die ooit door kernwapens werden getroffen, hun collega-burgemeesters over de hele wereld op dit programma te steunen.

Mayors for Peace bestaat uit steden wereldwijd die formeel hun steun hebben uitgesproken voor het programma dat burgemeester Araki aankondigde in 1982. Op 7 februari 2005 waren er 714 steden in 110 landen en regio's lid.

Noodcampagne voor de afschaffing van kernwapens
De 'Noodcampagne voor de afschaffing van kernwapens' werd gestart in Geneve in 2003 door een groep vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties en Dr. Tadatoshi Akiba, voorzitter van Mayors for Peace en burgemeester van Hiroshima. De eerste belangrijke activiteit was betrokkenheid bij de Voorbereidende Conferentie van het Non-Proliferatie Verdrag in New York in april en mei 2004.

Burgemeester Akiba roept zoveel mogelijk burgemeesters van over de hele wereld op om aanwezig te zijn bij de Toetsingsconferentie van het Non-Proliferatieverdrag in New York om zich uit te spreken voor het uitbannen van kernwapens. Daarnaast worden er tijdens en voorafgaand aan de conferentie in zoveel mogelijk steden allerlei activiteiten voor dat doel georganiseerd.

Het Europees Parlement en de Amerikaanse Conferentie van Burgemeesters, waarbij honderden burgemeesters zijn aangesloten, hebben inmiddels hun steun uitgesproken voor de campagne. De resolutie die de Amerikaanse Conferentie hiervoor aannam wordt inmiddels wereldwijd gebruikt om door burgemeesters te laten ondertekenen.
In België en Duitsland hebben al tientallen burgemeesters zich achter deze oproep voor een kernwapenvrije wereld geschaard.

De campagne in Nederland
Voor het begin van de noodcampagne waren acht Nederlandse gemeenten lid van Burgemeesters voor Vrede: Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Middelburg, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en Waalwijk. Op het moment van schrijven hebben zich inmiddels twee nieuwe leden aangemeld: Groningen en Leidschendam-Voorburg.

In Nederland is een steuncampagne gestart voor de campagne van burgemeester Akiba. Plaatselijke vredesactivisten spreken of schrijven de burgemeester van hun gemeente aan met de oproep de campagne te steunen. Diverse burgemeesters hebben hieraan al gehoor gegeven.

Een greep uit de reacties. De gemeente Amsterdam schreef in een persbericht: “[…] de gemeente Amsterdam steunt de campagne van harte en doet haar best om die onder de aandacht te brengen.” Burgemeester Krikke van Arnhem liet in een commissievergadering weten dat zij een adhesiebetuiging voor de campagne zou schrijven. Burgemeester Vreeman van Tilburg schreef burgemeester Akiba: “Recente ontwikkelingen bewijzen dat het, helaas, nog steeds noodzakelijk is de wereld te herinneren aan het verschrikkelijke gevaar van kernwapens.” En burgemeester Ter Horst van Nijmegen schreef aan de Nederlandse steuncampagne: “Ik ga graag in op uw verzoek om burgemeester Akiba te ondersteunen in zijn campagne tegen kernbewapening”.

Helaas lieten ook enkele burgemeesters weten de campagne niet te zullen steunen. Opvallend daarbij is dat de meesten van hen er wel sympathiek tegenover staan, maar het geen zaak voor lokale overheden vinden. Bij zo'n reactie is het goed nog eens te wijzen op het grote aantal gemeenten dat zich zo'n twintig jaar geleden 'kernwapenvrij' verklaarde. Geen enkele gemeente kan zich op zinvolle wijze voorbereiden op een aanval met kernwapens, rampenplannen zullen zinloos blijken. Daarom gaat de zaak van nucleaire ontwapening wel degelijk ook het lokale bestuur aan.

Burgemeesters kunnen hun steun op diverse manieren vorm geven. Het meest vergaand is het deelnemen aan de burgemeestersdelegatie naar de Toetsingsconferentie. Andere mogelijkheden zijn het aanspreken van de regering of het organiseren van activiteiten in de eigen gemeente. Daarvoor is een tentoonstelling beschikbaar, met beelden van de atoombomaanval op Hiroshima en informatie over de huidige situatie rond kernwapens, alsmede over de noodcampagne.

Meer informatie
Voor meer informatie over de noodcampagne, of wanneer u de burgemeesters van uw gemeente wilt benaderen voor steun voor deze campagne, kunt u contact opnemen met de Nederlandse steuncampagne, per telefoon (030-2714376) of per e-mail (k.koster@inter.nl.net).
Informatie over de noodcampagne is beschikbaar op een eigen (Engelstalige) website: www.pcf.city.hiroshima.jp/mayors/english/campaign/2020vision.html
Berichten over de campagne in Nederland, waaronder een regelmatig uitkomende nieuwsbrief, zijn te vinden op de website van de Werkgroep Eurobom: www.eurobomb.nl