Vredesteams of ongewapende civiele vredeshandhaving

Vredesteams zijn ongewapende groepen getrainde burgers die veiligheid bieden, morele ondersteuning en onderlinge contacten bevorderen, om lokale gemeenschappen te helpen de escalatie van gewelddadige conflicten te voorkomen en/of bij te dragen aan het verzoeningsproces. Zij kunnen een belangrijke rol spelen in het transformeren van gewelddadige conflicten.

Verschillende organisaties die vrijwilligers uitzenden geven hen basistraining in geweldloosheid en culturele kennis om te kunnen werken in conflictgebieden zoals Sri Lanka, Zuid-Sudan en Syrië. Deze vrijwilligers werken met lokale organisaties en een van de dingen die ze gewoonlijk doen, is eenvoudig maar effectief: rond-de-klok begeleiding van bedreigde mensen, vaak mensenrechtenactivisten. Ze geven informatie, checken feiten en dienen als go-betweens en, afhankelijk van de context, kunnen ze meehelpen met vredesonderhandelingen (zoals bijv. op de Fillipijnen gebeurde) of het bevrijden van kindersoldaten (zoals bijv. in Sri Lanka).

Enkele voorbeelden van organisaties zijn: Peace Brigades International (PBI), Christian Peacemaker-teams (CPT) en Nonviolent Peaceforce (NP). PBI bestaat het langste (meer dan 40 jaar). PBI Nederland schrijft te geloven dat duurzame conflicttransformatie niet van buitenaf kan worden opgelegd, maar gebaseerd moet zijn op de overtuiging van de lokale bevolking zelf. Daarom wordt er alleen gewerkt op verzoek van lokale mensenrechtenorganisaties en individuele mensenrechtenverdedigers. Hun landenspecialisten vanaf 2016 werken aan de volgende thema’s:

  1. Straffeloosheid (het niet berechten en bestraffen van personen die zich aan schendingen van mensenrechten schuldig hebben gemaakt)
  2. Business & mensenrechten (mensenrechtenschendingen gerelateerd aan bedrijfsactiviteiten)
  3. Sociale uitsluiting (groepen mensen die niet volledig kunnen deelnemen in de samenleving,gebaseerd op hun gender, seksualiteit, leeftijd, nationaliteit en etniciteit)
  4. Landrechten & Milieu (inheemse gemeenschappen, die regelmatig te maken heeft met het verlies van haar traditionele land door de komst van grote projecten en multinationals)

Behalve internationaal werkt PBI Nederland ook mee aan het project Shelter City. 17 steden, waaronder Utrecht, bieden mensenrechtenverdedigers zoals journalisten, gemeenschapsleiders, advocaten, kunstenaars en wetenschappers die mensenrechtenschendingen in hun thuisland bestrijden, tijdelijke opvang, training en veiligheid.

Nonviolent Peaceforce heeft een zeer vergelijkbare benadering als PBI. PBI werkt veel in Zuid-Amerika, plus Kenia, Indenesie en Nepal, terwijl NP in Iraq, Zuid-Soedan, Phillipijnen en Myanmar werkt. CPT is wat kleiner, Christelijk (geinspireert door de Mennonieten en Quakers) en werkt in Palestina, Iraqi Kurdistan, Colombia en het Griekse eiland Lesbos. Een uniek onderdeel van hun werk is ‘solidarity networking’, samenwerking met individuen en organisaties die werken aan verandering. Zo kwam het Aegean Migrant Solidarity netwerk tot stand.

Er zijn ook kleinere minder bekende teams die lokaler werken, zoals het DCpeaceteam en Meta Peaceteam in the VS, EAPPI in Palestina en nog anderen. Doe zelf onderzoek en vindt wie er zoal werken op dit vlak! En kijk ook even op ‘16 landen zonder leger‘ op deze website. Een wereld zonder oorlog is mogelijk. Neem bijvoorbeeld ook eens een kijkje op World Beyond War.

Foto van een training van NP in Zuid-Soedan, gebruikt met toestemming.