Bertha von Suttner

een opmerkelijke vredesvrouw (1843-1914)

logo

Vrouwen en Vrede


naar hoofdmenu

naar volgende pagina naar vorige pagina naar voorwoord en inhoudsopgave naar laatste pagina

informatie over het Museum voor Vrede en Geweldloosheid

"De vrede moet niet behouden, maar geschapen worden"

portret Bertha von Suttner Bertha, barones von Suttner, geboren gravin Kinsky, was een Oostenrijkse schrijfster, die in 1843 geboren werd. In 1876 trouwt ze, in het geheim, met Arthur Grundaccar von Suttner. Haar familie is tegen het huwelijk, o.a. omdat de bruidegom 7 jaar jonger is. De Suttners vertrekken daarom naar het buitenland, waar ze aan de kost komen met schrijven en het geven van lessen en lezingen. In 1885 keren ze terug naar Wenen.

De Wapens Neer!

In 1887 komt Bertha in Parijs voor het eerst in contact met leidende personen van de toenmalige vredesbewegingen, o.a. de "International Peace and Arbitration Association". Ze is gegrepen door de problemen van oorlog en vrede en wil de vredesbewegingen helpen door erover te schrijven. Ze doet dat in de vorm van een roman en dat wordt dan het beroemde boek: "Die Waffen Nieder!". Tot dan toe was over oorlogen in bedekte termen geschreven. Daarbij waren de eer van het vaderland, de heldenmoed en andere manlijke idealen belangrijk. De helden werden vereerd, dood of levend. Maar Bertha beschreef de verschrikkingen van de oorlog onverbloemd. En vooral de gevolgen voor iedereen die ermee te maken krijgt.

Dit was nieuw en schokkend en dus werd het moeilijk om het boek uitgegeven te krijgen, het reisde van de ene uitgever naar de andere en werd steeds teruggestuurd. De uitgever die het uiteindelijk aandurfde, heeft er geen spijt van gehad. Het boek werd in honderdduizenden exemplaren, in twaalf talen, verkocht.

"Wat zij neerschreef was bekend, maar nooit op deze menselijke wijze gezegd. Het kon nu voor het eerst aansluiten bij wat in de harten van velen leefde" zei een tijdgenoot.

Bertha kreeg overstelpend veel waarderende reacties. Maar "Die Waffen Nieder!" was ook een omstreden boek, het druiste in tegen het trotse militarisme en dat heeft Bertha ook geweten. Ze is, naast geprezen, ook veel bespot en bekritiseerd. Rond de tijd dat haar boek uitkwam richtte haar man een vereniging op tegen het antisemitisme. De echtegenoten steunden elkaar altijd in de projecten die elk van hen ondernam. Na de oprichting van deze vereniging was Bertha niet alleen "Friedens-Furie" maar ook "Juden-Bertha"

Vredeswerk - Levenswerk

foto Bertha von Suttner In 1891 richtte Bertha de vredesbeweging in Oostenrijk op, ook een Oostenrijkse parlementaire vredesgroep kwam door haar bemiddeling tot stand. Dit was niet gemakkelijk in het zeer militaristische Oostenrijk van die dagen. In veel landen waren in de loop van de 19e eeuw vredesverenigingen en parlementaire vredesgroepen ontstaan die, gebundeld in de Interparlementaire Unie, streefden naar een Internationaal Hof van Justitie, dat later in Den Haag in het Vredespaleis gevestigd zou worden.

Bertha von Suttner was een tijdlang vice-voorzitter van deze Interparlementaire Unie, gevestigd in Bern. Op jaarvergaderingen van deze Unie was zij dan de enige vrouw. De vredeswereld was toen nog een mannenwereld. Bertha was een knappe, charmante vrouw met veel overtuigingskracht. Ze was voor haar huwelijk een korte tijd secretaresse geweest bij Alfred Nobel in Parijs en had sindsdien contact met hem onderhouden. Zij inspireerde hem tot het instellen van de Nobelprijs voor de Vrede. In eerste instantie stond hij daar wat sceptisch tegenover.

Ze bezocht talloze vredesconferenties en vergaderingen, vaak met haar man. Ze redigeerde vredesbladen en schreef brieven en artikelen. Ze heeft zich zeer ingespannen bij de organisatie van de Eerste Haagse Internationale Vredesconferentie in 1899. Bij die gelegenheid was het echtpaar von Suttner enige maanden in Den Haag. Deze conferentie is in 1999 op gepaste wijze herdacht met een internationale vredesconferentie die "The Hague Appeal for Peace" heette.

In 1902 overlijdt Arthur von Suttner. Bertha rouwt intens om hem, maar zet, mede op zijn verzoek, het vredeswerk voort. In 1905 wordt haar de Nobelprijs voor de vrede toegekend. Bij die gelegenheid houdt ze, in het bijzijn van de Noorse koninklijke familie een voordracht over de vredesbeweging van anderhalf uur! Ook in 1907 doet ze weer volop mee bij de organisatie van de Tweede Haagse Vredesconferentie. Daarna trekt ze zich terug, om gezondheidsredenen en om haar memoires te schrijven.
Bij de opening van het Vredespaleis in Den Haag in 1913 is Bertha nog aanwezig. Het volgende jaar in juni, kort voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog overlijdt ze.

hoofdmenu     volgende     vorige     inhoud     laatste

Updated: 15 september 2001